Το Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε το 1961.
Έχει αντικείμενο τη γλώσσα και τη λογοτεχνία μιας χώρας με την οποία η Ελλάδα είχε, σ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας της, στενή και αδιάκοπη ανταλλαγή πολιτισμικών επιδράσεων, το αποτέλεσμα των οποίων βρίσκουμε όχι μόνο στη γλώσσα και στη λογοτεχνία, αλλά και σε πολλές από τις καθημερινές μας συνήθειες, καθώς και στην πολεοδομία, την αρχιτεκτονική, κτλ., ιδιαίτερα της νότιας και της νησιωτικής Ελλάδας.
Στο Τμήμα μας η διδασκαλία της γλώσσας, προς βελτίωση της «ιταλομάθειας» των νέων φοιτητών, πραγματοποιείται από αλλοδαπούς δασκάλους, φυσικούς ομιλητές της ιταλικής, και αναπτύσσεται στη διάρκεια όλων των εξαμήνων σπουδών, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τοΚοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Παράλληλα με τη γλωσσική κατάρτιση των φοιτητών στοχεύουμε στη γλωσσολογική τους κατάρτιση, δηλαδή στην ανάπτυξη της ικανότητάς τους να αναλύουν τη γλώσσα και τη γλωσσική επικοινωνία χρησιμοποιώντας θεωρητικά εργαλεία της γλωσσολογίας.
Τα μαθήματα λογοτεχνίας καλύπτουν την περίοδο από το Μεσαίωνα μέχρι σήμερα. Διαιρούνται σε ένα μέρος ιστορίας της λογοτεχνίας, ποικιλοτρόπως διαρθρωμένης κατά αιώνες, λογοτεχνικά είδη, προβλήματα λογοτεχνικής κριτικής ή ειδικών θεμάτων, ανάλογα με την ευαισθησία και την εξειδίκευση του κάθε διδάσκοντα. Ένα άλλο μέρος αναφέρεται στην κριτική και διερευνητική ανάγνωση των κειμένων που εμπλέκει και μία μεθοδολογική συζήτηση. Σε αυτά προστίθεται η μελέτη του ιστορικού πλαισίου (ιστορία, πολιτική, γεωγραφία, τέχνη, ιδεολογίες, ήθη), απαραίτητη για να καλυφθεί το κενό προηγούμενης εκπαιδευτικής εμπειρίας των φοιτητών μας.
Μια τέταρτη ομάδα μαθημάτων του προγράμματος σπουδών στοχεύει στη θεωρητική και πρακτική ετοιμασία των φοιτητών και μελλοντικών πτυχιούχων να κάνουν «διαμεσολάβηση», δηλαδή να λειτουργούν είτε ως περιστασιακοί είτε ως συστηματικοί (και ίσως κατ’ επάγγελμα) μεταφραστές και, σε κάποιο βαθμό, διερμηνείς.
Παρά το γεγονός ότι οι κάποιοι από τους μέχρι τώρα πτυχιούχους του Τμήματος ασχολούνται επαγγελματικά με διάφορα αντικείμενα, έχοντας ενίοτε εξασφαλίσει και άλλον τίτλο σπουδών, (μεταφραστές, διερμηνείς, εμπορικοί αντιπρόσωποι, βιοτέχνες, διπλωμάτες, εκπαιδευτικοί άλλων ειδικοτήτων, τραπεζικοί υπάλληλοι) είναι προφανές ότι οι περισσότεροι πτυχιούχοι ασχολούνται με τη διδασκαλία της ιταλικής γλώσσας στον ιδιωτικό (Κέντρα Ξένων Γλωσσών) και στο δημόσιο τομέα (Πανεπιστήμια, ΤΕΙ, Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων, δημόσια Γυμνάσια) της εκπαίδευσης. Για να μπορούν να ανταποκριθούν οι πτυχιούχοι στις απαιτήσεις αυτής της δραστηριότητας, το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος περιλαμβάνει μια πέμπτη και τελευταία ομάδα μαθημάτων που έχει ως στόχο την ετοιμασίας τους ως δασκάλων γλώσσας, τόσο με συμβατική μορφή όσο και με χρήση ψηφιακής τεχνολογίας.
Από το Σεπτέμβριο του 2009 στο Τμήμα θα λειτουργήσει μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών με τρεις κατευθύνσεις και με δύο κύκλους σπουδών: αυτόν που οδηγεί σε μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης και αυτόν που οδηγεί σε διδακτορικό δίπλωμα. Έως τώρα το Τμήμα συμμετείχε στη λειτουργία διαφόρων διατμηματικών προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών. Είναι η πρώτη φορά που αποκτά και αυτόνομο δικό του πρόγραμμα.
Αναφορικά με το μέλλον, επιδίωξή μας είναι να πετύχουμε μετονομασία του Τμήματος από Ιταλικής σε Ιταλικής και Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας, γεγονός που θα επιτρέψει σε άτομα από τη βόρεια Ελλάδα να σπουδάζουν και αυτή τη σημαντική νεολατινική γλώσσα και λογοτεχνική παράδοση χωρίς να χρειάζεται να μετοικήσουν στην Αθήνα.
Ιούνιος 2009
Αντώνης Τσοπάνογλου
